Маршрут Грозава >
Кропкі маршрута Грозава
На маё асабістае меркаванне, першы і вельмі важкі аргумент на карысць таго, што гэты крыж быў некалі перабіты з паганскага невялічкага ідала, – гэта тое, што на паверхні яго выбіты яшчэ адзін «чысты» крыжык. Навошта было ўжо так настойліва сцвярджаць, што перад чалавекам менавіта крыж, а не паганскае баство? Крыжык на крыжы, магчыма, быў выбіты тады ж, калі і тэкст трохі ніжэй, які цяпер амаль нябачны, бо добра прысыпаны зямлёй. У такім выпадку перад намі нашмат старажытнейшы гістарычны артэфакт.
Тут знаходзіцца яшчэ адна сядзіба роду Мержаеўскіх. Сядзібны дом у стылі позняга класіцызму пабудаваны з цэглы ў 1868 г. Пасля 1939 г. доўгі час выкарыстоўваўся як вытворчы корпус мясцовага калгаса. У той час да дома прыбудоўвалі разнастайныя памяшканні. Захаваліся руіны вялізных цагляных гаспадарчых пабудоў. Магчыма, адзін з будынкаў раней быў канюшняй.
Вядомае паселішча з пачатку XVI ст. Належала Алелькавічам, Радзівілам, Незабытоўскім. З XVIII ст. – мястэчка. Тут знаходзілася радавое гняздо шляхецкага роду Мержаеўскіх. Сядзібны дом у стылі класіцызму пабудаваны з цэглы ў 1782 г. Пры рэстаўрацыі сядзібнага дома незваротна згублена аранжарэя, прыбудаваная да дома з левага боку ад цэнтральнага ўвахода.
Цагляны касцёл Св. Варвары ў стылі рэнесансу пабудаваны мясцовым дойлідам Андрэем Вінкай-Ратамскім у 1620 г. У 1865 г. вежа-званіца была разбурана, а касцёл ператвораны ў праваслаўную царкву. Да 1990 г. выкарыстоўся ў гаспадарчых мэтах. Унікальны храм тым, што пабудаваў яго непрафесійны архітэктар, які прымяніў шмат нетыповых рашэнняў.
Гэтыя землі таксама некалі ўваходзілі ва ўласнасць маёнтка Іодка. На пакатым узвышшы ў 1858 г. на сродкі Фамы Іодка ўзведзена цагляная царква Св. Георгія ў стылі эклектыкі. У 1930-я гг. храм закрыты і перададзены пад склад. Сёння царква ў руінах.
Як ні дзіўна, але ў Слуцкім раёне даволі распаўсюджаны менавіта вось такія сціплыя капліцы, збудаваныя ў рысах народнага дойлідства з дрэва прыкладна ў другой палове XIX ст. Каплічку ў Міхейках можна знайсці на мясцовых старажытных могілках. Пабудавана гэтая каплічка ў 1863 г. на сродкі мясцовых вернікаў мясцовымі ж дойлідамі-самавукамі. Ці перабудоўвалася яна з гэтых далёкіх часоў, невядома, а вось крыжык над святынькай, кажуць, захаваўся з часу яе асвячэння. З гэтым крыжыкам звязана цікавая легенда, якую я спадзяюся таксама вам калі-небудзь распавесці.
Гэта той выпадак, калі не толькі складана, але і цяжка пісаць пра гісторыю і самога паселішча, і адзінага ў ім помніка нашай спадчыны прамысловай архітэктуры. Калі лічыць па старажытных надмагільных плітах на мясцовых могілках, гэтай вёсцы больш за дзве з паловай сотні гадоў, але гэтыя лічбы прыблізныя. Няма зусім ніякіх звестак і пра тое, хто быў уладальнікам мясцовай заможнай сядзібы. Ад сядзібы захаваўся дастаткова вялікі цагляны будынак бровара, які быў збудаваны прыкладна ў самым канцы XIX ст. Драўляная каплічка, руіны якой можна пабачыць на могілках, хутчэй за ўсё, была некалі каталіцкай.
Ад старажытнага маёнтка, які квітнеў тут да сярэдзіны XVIII ст., захавалася некалькі гаспадарчых пабудоў: галоўны корпус бровара (1911 г.), дапаможныя карпусы, спіртасховішча і адміністрацыйны будынак. Непадалёк можна ўбачыць вадзяны млын у добрым стане. У млыне намагаюцца адкрыць музей.
Магчыма, гэта былыя ўладанні роду Наркевічаў-Іодка, якія пасля перайшлі ва ўласнасць роду Вайніловічаў. Захаваўся корпус бровара, пабудаваны з цэглы ў 1894 г. Ён значна пацярпеў ад доўгай эксплуатацыі.
Маёнтак Пукава згадваецца з XVII ст. Належала Друцкім-Любецкім, Іодка. Захавалася частка сядзібнага дома, вялізныя гаспадарчыя пабудовы рознага прызначэння, канюшня, аранжарэя, руіны вадзянога млына, невялікая кузня і яшчэ адна незвычайная пабудова. Магчыма, гэта была лазня, але хутчэй за ўсё, гэта вяндлярня, пабудаваная ў пачатку ХІХ ст.
Фотагалерэя