Маршрут Ракаў >
Кропкі маршрута Ракаў
Старажытны габрэйскі акропаль, паводле адной з пісьмовых крыніц, быў закладзены ў першай палове XVII ст. Менавіта ў гэты час у Ракаве з'явілася першая габрэйская абшчына. Ад некалі вельмі вялікіх могілак захавалася каля 650 надмагілляў. У 1960-я гг. былі праведзены пахавання жыхароў габрэйскай нацыянальнасці, якія выжылі падчас генацыду часоў Другой сусветнай вайны. Неаднаразова пахаванні падвяргаліся рабаванню вандаламі. У 1920-я гг. польскімі ўладамі была ўзведзена агароджа з каменю.
Вось яшчэ адна каменная пабудова, якая захавалася ў дыхтоўным стане да нашых дзён, чыё прызначэнне дакладна невядома. Адны даследчыкі нашай нацыянальнай спадчыны сцвярджаюць, што перад намі лядоўня сядзібы Здзяхоўскіх, іншыя настойваюць, што гэта былая ганчарня, збудаваная ў сярэдзіне XIX ст. Верагодней, гэта ўсё ж ганчарня, адна з самых рэдкіх пабудоў падобнага прызначэння на былых землях Рэчы Паспалітай і ВКЛ.
На пакатым беразе ракі Іслач зусім побач з мястэчкам Ракаў размешчана старажытнае гарадзішча. Мяркуючы па выніках праведзеных тут раскопак, можна дапусціць, што першыя пасяленцы на гарадзішчы з'явіліся яшчэ ў V ст., а, магчыма, і нашмат раней. Памеры валоў гарадзішча, абнесенага неглыбокімі равамі, – 50 на 23 м. Археалагічны аб'ект малавядомы і рэдка наведваецца турыстамі, хоць гарадзішча мае добрыя пад'езды і з яго адкрываюцца маляўнічыя віды на сам пасёлак.
На каталіцкіх могілках у 1862 г. была ўзведзена цагляная капліца ў стылі рэтраготыкі з элементамі класіцызму, асвечаная ў гонар Св. Ганны. У алтарнай зоне капліцы размешчана крыпта з пахаваннямі, а над уваходам – кручаная лесвіца на хоры. Перад святыняй у той жа час была ўзведзена цагляная брама-званіца з трыма арачнымі праходамі, над якімі ўзвышаецца і сама званіца з дзвюма аркамі.
На краі старажытных каталіцкіх могілак над пахаваннем у 1921 г. ўзведзена вытанчаная цагляная капліца ў выглядзе альтанкі ў стылі неакласіцызму. А пахаваныя тут прадстаўніцы княжацага роду Друцкіх-Любецкіх. Адна з іх – Марыя, якая памерла ў 1946 г., і яе дачка 21 года зроду, застрэленая савецкімі памежнікамі ў 1921 г. на мяжы, якая размяшчалася зусім побач з былым мястэчкам.
Год пабудовы каталіцкай святыні дакладна вядомы – 1906 г. Пры шчодрым фінансаванні мясцовай шляхты – родаў Булгакаў, Друцкіх-Любецкіх, Здзяхоўскіх – на працягу двух гадоў быў узведзены касцёл у стылі неаготыкі з вохрыстай трывалай цэглы. Пасля Другой сусветнай вайны савецкія ўлады закрываюць святыню і ператвараюць яе ў складское памяшканне. У апошняе дзесяцігоддзе XX ст. касцёл адноўлены і вернуты вернікам. Дзве малітоўныя вежы гэтай трохнефавай базілікі з'яўляюцца цэнтральнай дамінантай ваколіцы і самога пасёлка. Асвечана святыня ў гонар Маці Божай Ружанцовай.
Ёсць цікавая легенда, у якой гаворыцца пра тое, што ракаўскую крыніцу выпадкова знайшоў сляпы чалавек і, памыўшыся яе вадой, зноў стаў бачыць. Вядомая гэтая крыніца з пачатку XV ст., калі побач з ёй быў знойдзены абраз Найсвяцейшай Багародзіцы Ракаўскай. З нядаўняга часу гэтая прыродная крыніца цудоўна абноўленая: пастаўленыя капліца, агароджа, аўтамабільная пляцоўка і пад'езды. Побач маляўнічы сасновы бор.
Гэтая спрасаваная ледніком глыба была прынесеная падчас абляднення нашай тэрыторыі прыкладна 15 тысяч гадоў назад з далёкай Скандынавіі. Ляжыць гэты цікавы прыродны аб'ект зусім побач з трасай М6, якая вядзе са сталіцы на Валожын. Знойдзены ён быў якраз пры пракладцы гэтай дарогі. Дзякуючы будаўнікам дарогі і археолагам мы сёння маем задавальненне ўбачыць і дакрануцца да бакоў такога старажыла і вандроўцы з далёкай паўночнай краіны.
Ёсць дзве версіі прызначэння гэтай пабудовы, ад якой засталіся толькі руіны. Першая кажа пра тое, што гэтыя руіны цокальнага паверха з велізарным сутарэнным памяшканнем – былая паштовая станцыя, збудаваная прыкладна ў 90-я гг. XIX ст. Паводле іншай версіі, гэта мураваная лядоўня, якая захавалася да нашых дзён ад некалі квітнеўшай тут сядзібы шляхецкага роду Здзяхоўскіх. Руіны гэтай пабудовы можна знайсці побач з каменным касцёлам.
У 1793 г. пры ўніяцкім манастыры, заснаваным у 1702 г., пабудаваны цагляны храм у стылі барока. Сёння ён вядомы як царква Праабражэння Гасподняга. Будавалася святыня на сродкі роду Сангушкаў. Пасля падаўлення паўстання 1863-1864 гг. уніяцкі храм перабудавалі і асвяцілі як праваслаўны. У 1866 г. перад царквой пабудавана цагляная брама-званіца з рысамі рэтраспектыўна-рускага стылю. У другой палове XIX ст. храм неаднаразова перабудоўваўся і абнаўляўся.
Фотагалерэя