Маршрут Заслаўе >
Кропкі маршрута Заслаўе
Менавіта на гэтым месцы ў 985 г. зарадзіўся горад Ізяслаўль, вядомы сёння як Заслаўе. Сюды была сасланая Рагнеда, адна з жонак наўгародскага князя Уладзіміра, са старэйшым сынам Ізяславам. Была ўзведзена крэпасць «Замечак», якая да канца XI ст. страціла сваю асноўную функцыю. Заслаўскі замак у канцы XVI ст. быў пабудаваны на месцы гарадскога дзяцінца. Разбураны падчас вайны з Масковіяй 1654-1667 гг. Захаваліся руіны ўязной брамы.
Яшчэ зусім нядаўна ў гэтым былым мястэчку існавалі дзве святыя крынічкі. Адна з іх, больш буйная, была на самым беразе ракі Чарніцы, недалёка ад вуліцы Вялікая. Другая, больш сціплая, якая насіла вельмі кранальную назву «Слёзы Рагнеды», бруілася за валам Заслаўскага гарадзішча. Яна сёння амаль знікла з нашых вачэй. А вось крыніца на беразе Чарніцы нядаўна атрымала новую прыгожую альтанку ці навес з купалам і крыжыкам. Вельмі спадзяюся, што і крыніца «Слёзы Рагнеды» некалі зноў ажыве.
Каталіцкая святыня ўзведзена з цэглы ў стылі барока на сродкі ўладальніка горада, падканцлера ВКЛ А. Пшэздзецкага, на месцы больш старога драўлянага касцёла. Будоўля вялася па праекце вядомага італьянскага архітэктара К. Спампані. Пасля падаўлення паўстання 1863-1864 гг. пераасвечаны ў царкву, якая дзейнічала да 1944 г. У час Другой сусветнай вайны быў часткова разбураны. Сёння каталіцкі храм адроджаны, адрэстаўраваны і вернуты каталікам.
Адзіны ў Беларусі музей міфалогіі з'явіўся на базе Заслаўскага лясніцтва і сваімі экспазіцыямі больш імкнецца да стылю дзіцячага музея. Тым не менш нават даросламу будзе вельмі цікава паглядзець на разнастайных лесавікоў, вадзянікоў, русалак і іншых міфічных істот. Маюцца тут таксама чучалы птушак і дзікіх жывёл.
Гэты музей, які адначасова з'яўляецца і вядомым выставачным цэнтрам, размешчаны ля краю прасторнай Рынкавай плошчы, у доме нумар 4. У музеі нароўні з пастаяннымі экспазіцыямі, такімі як «Габелены» і «Музычныя інструменты», праводзяцца і часовыя выставы вядомых беларускіх мастакоў, фотамастакоў, скульптараў, рамеснікаў. Таксама тут можна ўбачыць перасоўныя выставы з іншых музеяў краіны.
Абавязкова варта паглядзець гэты выдатны помнік заснавальнікам паселішча, княгіні Рагнедзе і яе старэйшаму сыну Ізяславу. У помніку адлюстраваны той самы момант, калі Ізяслаў, нягледзячы на свой малалетні ўзрост, стаў на абарону маці супраць дэспатычнага наўгародскага князя Уладзіміра.
Нягледзячы на тое, што мястэчка адносна невялікае, пабудоў радавой забудовы, асабліва ў гістарычнай яго частцы, захавалася даволі шмат. У асноўным гэта аднапавярховыя жылыя і гаспадарчыя пабудовы, некаторыя з якіх захаваліся з сярэдзіны XIX ст. Многія з іх з цягам часу значна перабудоўваліся, аднак і яны яшчэ нясуць у сабе дух даўніны.
Храм у стылі рэнесансу і барока будаваўся на сродкі ўладальніка горада І. Глебавіча з цэглы як кальвінскі збор. Пасля ён стаў каталіцкай святыняй (1626 г.). Пасля паўстання 1830-1831 гг. пераасвечаны як царква. За савецкай уладай зачынены і прыстасаваны пад музей народных рамёстваў. У 1990 г. царква вернута вернікам. Ля храма нядаўна ўсталяваны вялізны каменны крыж, які раней ляжаў у траве побач з вёскай.
Заслаўе перайшло ва ўласнасць Пшэздзецкіх з 1753 г. Да гэтага часу горад належаў Сапегам. Па праекце архітэктара К. Спампані збудаваны велічны палац у асяроддзі пейзажнага парку, у горадзе наладжана праца розных вытворчасцяў. Сёння згублена ўсё, акрамя невялікага каменнага будынка, які, па адной з версій, з'яўляецца флігелем былога палаца. Магчыма, у ім размяшчалася карцінная галерэя.
У канцы XIX ст. тут працаваў паравы млын. На яе базе створаны ўнікальны этнаграфічны музей, у экспазіцыю якога ўваходзіць у тым ліку і сам паравы млын са старажытным паравым рухавіком, які стаіць асобна. Побач знаходзіцца так званая хата завозніка, якая давала людзям, што прыязджалі на памол збожжа, магчымасць пераначаваць. Праз вуліцу можна ўбачыць кузню з поўным наборам прафесійнага інвентара, горнам і кавадлам.
Фотагалерэя