Маршрут Любча >
Кропкі маршрута Любча
Капліца – па іншых звестках, касцёл – Святой Сям’і ў стылі народнага дойлідства ўзведзеная з каменю і дрэва ў 1820 г. як капліца-пахавальня Брахоцкіх. Разбураная падчас Другой сусветнай вайны. Была адноўленая і вернутая каталікам у 1980 г. Часткова захаваўся сядзібны дом Брахоцкіх, пабудаваны ў ХІХ ст., а таксама гаспадарчыя пабудовы. На могілках можна ўбачыць каменную царкву Св. Пятра і Паўла, узведзеную ў 1896 г.
Згадваецца паселішча з XV ст. З XVII ст. – мястэчка ва ўладаннях Радзівілаў. У 1652 г. у маёнтку дзейнічаў кальвінскі збор. Крыжаўзвіжанская царква ў стылі народнага дойлідства пабудаваная з дрэва ў 1867 г. Побач з ёй стаіць каменная званіца. Царкву абкружае каменная агароджа з брамай. У цэнтры вёскі знаходзіцца цагляны будынак сінагогі (ХІХ ст.), у якой да нядаўняга часу была школа.
Пасярод поля, паміж вёскамі, непадалёк ад дарогі Шчорсы – Любча можна ўбачыць магілу сына і маці роду Пуслоўскіх. Гэтае пахаванне звязанае з трагічнымі падзеямі паўстання 1863–1864 гг. Металічны манумент у выглядзе высокага крыжа з распяццем пастаўлены ў 1880 г. Існуе легенда, звязаная з гэтым журботным месцам.
Узнікла паселішча яшчэ ў ХІІ ст. каля старажытнага манастыра, які быў заснаваны літоўскім князем Войшэлкам (у манастве – Лаўрыш). Манастыр стаў уніяцкім пасля Брэсцкай уніі. З 1613 г. – базіліянскі. Пасля паўстання 1830–1831 гг. манастыр ліквідавалі. Успенская царква з дрэва ў стылі народнага дойлідства была ўзведзеная як уніяцкі храм. У канцы ХІХ ст. яе перабудавалі як праваслаўную царкву.
Узнікла паселішча ў ХІІІ ст. З 1465 г. – уласнасць ваяводы Кезгайла, потым роду Гаштольдаў, Яна Кішкі. З 1528 г. – мястэчка. У 1575 г. Кішка заклаў тут замак, які быў дабудаваны Радзівіламі ў 1606 г. У 1590 г. мястэчка атрымала Магдэбургскае права, а ў 1644 г. – герб. Падчас вайны 1654–1667 гг. паселішча было поўнасцю зруйнаванае. У 1949 г. з цэглы замка пабудаваная школа. У 1910 г. пабудаваная царква Св. Іллі ў псеўдарускім стылі. Захаваліся сінагога і хедар (ХІХ ст.), а таксама радавая забудова ХІХ ст.
На даволі высокім узгорку прыкладна ў цэнтры вёскі стаіць драўляны праваслаўны храм, які вылучацца сціплымі рысамі. Калі б не яго купалы, храм можна было б палічыць за звычайны вясковы домік. Аднак цікавасць тут выклікае іншае. На пагорку, зусім побач з драўлянай царквой захавалася некалькі каменных крыжоў – даволі рэдкая знаходкай у Гродзенскай вобласці.
Як сяло згадваецца з 1401 г. З XV ст. – уладанні Радзівілаў. З 1600 г. – мястэчка. З 1809 г. гэтымі землямі валодалі Храптовічы. У 1795 г. пабудаваны касцёл у стылі класіцызму. У 1851 г. ён быў перабудаваны і сёння вядомы як царква Казанскай іконы Божай Маці. Вакол царквы – агароджа з каменнай брамай. Званіца пры храме ўзведзеная ў 1861 г. Тут таксама варта паглядзець радавую забудову ХІХ ст.
Ёсць версія, што храм у гэтай вёсцы ўзводзіўся не як праваслаўны. Пабудаваны ён з цэглы і дрэва ў стылі народнага дойлідства ў 1839 г. Сёння храм вядомы як праваслаўная царква ў гонар Раства Прасвятой Багародзіцы. Варта звярнуць увагу на незвычайную канструкцыю званіцы над галоўным франтонам святыні.
Маёнтак належаў Навасельскім, Радзівілам, Пацеям, О’Руркам. Цагляны касцёл Св. Казіміра ў гатычным стылі ўзведзены ў 1433 г. на сродкі Яна Няміры. Гэта самы стары помнік каталіцкай архітэктуры ў Беларусі. У 1576 г. тут пабудаваны кальвінскі збор. Перабудоўваўся ў XVIII ст. У 1986 г. пацярпеў пры пажары. У 1980 г. быў адноўлены. Побач стаіць плябанія (XVIII ст.). За касцёлам знаходзіцца капліца-пахавальня О’Руркаў у стылі класіцызму, пабудаваная ў 1837 г. Ад сядзібы захаваліся гаспадарчыя пабудовы і парк. У 1838 г. тут пабудаваная царква Св. М. Архангела ў стылі барока.
Паселішча вядомае з пачатку XV ст. як маёнтак Храптовічаў. У 1770 г. тут узведзеная ўніяцкая царква ў стылі барока, цяпер яна праваслаўная. Палац будаваўся па праекце Я. Габрыэля і К. Спампані ў 1770 г. Захавалася бібліятэка, службовы корпус, канюшня, вяндлярня, гаспадарчы двор “Мураванка Храптовічаў”. У бібліятэцы налічвалася каля 10 000 тамоў. Сёння частка кніг знаходзіцца ў Кіеве, частка – у Кракаве.
Фотагалерэя