Маршрут Аранчицы >
Кропкі маршрута Аранчицы
Пачынаючы з 1600 г. у гэтай вёсцы існавала некалькі драўляных храмаў, якія змянялі адзін аднаго на працягу трох стагоддзяў. Апошні з іх быў разабраны пасля Першай сусветнай вайны. Да якой канфесіі належалі гэтыя храмы, невядома. У 1914 г. тут была пабудавана Крыжаўзвіжанская царква з цэглы ў рэтраспектыўна-рускім стылі. Па сцвярджэнні мясцовых жыхароў, яна дзейнічала нават у савецкі час.
На месцы старых каталіцкіх могілак сёння раскінуўся густы лес, у гушчы якога з цяжкасцю можна разгледзець маляўнічыя руіны каменнай пабудовы. Перад намі капліца-пахавальня шляхецкага роду Ляўковічаў, пабудаваная з цэглы ў класічным стылі ў 1826 г. Ёй патрабуецца тэрміновая кансервацыя.
Дакладна вядомая толькі дата пабудовы гэтай святыні – 1825 г. Што было раней і да якой канфесіі належаў храм, магчыма, высветліцца з часам. Сродкі на пабудову былі выдаткаваныя ўладальнікам мясцовага маёнтка Пуслоўскім. У пачатку XX ст. на сродкі праваслаўнай царквы храм быў значна перабудаваны. Пасля Другой сусветнай вайны савецкія ўлады ператварылі святыню ў склад, а пасля ў спартовае памяшканне. З 1990 г. Пакроўская царква была адноўленая і адкрытая для вернікаў.
Вядома пасяленне з сярэдзіны XVI ст. Тады яно насіла назву Лінова. Землі належалі родам Збіцкіх, Трэмбіцкіх. Прадстаўнік апошняга, Вінцэнт Трэмбіцкі, у канцы XVIII ст. пабудаваў велізарны цагляны сядзібны дом у класічным стылі, падобны да палаца. Пасля Другой сусветнай вайны савецкія ўлады аднавілі дом і прыстасавалі яго пад адміністрацыйныя ўстановы. Сёння архітэктурны помнік знаходзіцца ў запусценні і руйнуецца.
З сярэдзіны XVI ст. – у складзе Берасцейскага ваяводства ВКЛ. З канца XVIII ст. уласнасць родаў Ягміных, Улодкаў, Свянціцкіх. Свянціцкія, калі выкупілі гэтыя землі ва ўласнасць, значна пашырылі будаўніцтва і сядзібнага дома, і гаспадарчых пабудоў. Сёння ў цудоўным стане захаваўся толькі цагляны двухпавярховы дом, які, магчыма, быў адным з флігеляў. Пабудаваны ён ў 1912 г. і сёння выкарыстоўваецца пад жыллё. У руінах комплекс спіртзавода.
Старадаўні маёнтак «Чахец» вядомы з 1563 г. Знаходзіўся ён ва ўласнасці роду Межнеўскіх, затым Крупінскіх. У 1856 г. наступныя ўладальнікі гэтых зямель, Дзяконскія, пабудавалі тут вялікі сядзібны дом у стылі класіцызму, ад якога сёння засталося адно крыло. У старым парку, таксама ў руінах, будынак дома, яшчэ прыдатны для аднаўлення. На адной са сцяжынак парку можна ўбачыць каменнае крэсла.
Ад некалі багатага маёнтка «Стары Куплін» захаваліся толькі фрагменты старадаўняга пейзажнага парку. На краі вёскі, у густым зарасніку, у 1834 г. з цэглы ўзведзена, хутчэй за ўсё, каталіцкая або ўніяцкая святыня ў стылі ампір. Галоўны фасад яе быў аформлены вынесеным франтонам на чатырох вялізных калонах. Побач з храмам, таксама ў руінах, захавалася брама-званіца. Пабудовам патрабуецца тэрміновая кансервацыя.
У гэтай вёскі багатае і поўнае падзей гістарычнае мінулае. Вядома пасяленне з пачатку XV ст. У пачатку XVI ст. гэта ўжо горад. Праз паўтара стагоддзя ён атрымаў Магдэбургскае права і герб. З архітэктурных помнікаў тут захавалася толькі мураваная царква, пабудаваная ў рэтраспектыўна-рускім стылі з цэглы ў 1873 г. i асвечаная ў гонар Св. Сымона. Ля царквы невялікі цагляны будынак капліцы.
Горад Дабучын вядомы з 1433 г. У 1589 г. ён атрымаў Магдэбургскае права, герб і новую назву – Пружаны. У 1862 г. па праекце архітэктара Ланці ў стылі рамантызму збудаваны шыкоўны сядзібны дом або палац. У 1857 г. закладзены касцёл, які быў дабудаваны пасля паўстання 1863-1863 гг. ужо як царква. Касцёл Ушэсця Дзевы Марыі ў стылі неакласіцызму пабудаваны ў 1883 г. У савецкі час ён быў Домам культуры. Сёння адноўлены як касцёл. На старых гарадскіх могілках захавалася каталіцкая капліца (1852 г.). Ля сядзібнага дома можна ўбачыць каменны крыж, відавочна перабіты з паганскага ідала.
Фотагалерэя