Маршрут Полацк-2 >
Кропкі маршрута Полацк-2
Гэта абарончае збудаванне ў выглядзе землянога вала ўзведзена рускімі войскамі пасля захопу горада падчас Лівонскай вайны. Але вал не прынёс шмат карысці, бо праз пятнаццаць гадоў горад быў вызвалены войскамі Стэфана Баторыя. Сёння за валам раскінуўся гарадскі стадыён, дзе ў 1980-я гг. быў знойдзены склад залатых вырабаў IX ст.
Падобныя помнікі гісторыі варварскі знішчаліся нават у 1930-я гг., а адзін з такіх волатаў быў вывезены ў Маскву ў 1858 г. Барысаў камень, які захаваўся ў Полацку, дайшоў да нашых дзён з далёкага XII ст. Некалі ён ляжаў каля вёскі Падкасцельцы. У 1981 г. камень быў усталяваны на тэрыторыі Верхняга Замка ля сцен Сафійскага сабора. На камені выбіты крыж і надпіс: "Госпадзі, дапамажы рабу твайму Барысу". Побач знаходзіцца святая крыніца.
Каардынаты гэтага знака 55о30' п.ш. і 28о48' у.д. Знак на пяці мовах краін-суседзяў Беларусі апавяшчае, што менавіта тут знаходзіцца геаграфічны цэнтр Еўропы. Да майго здзіўлення, знак пры гэтым знаходзіцца ў цэнтры скверыка, які, можна сказаць, знаходзіцца ў цэнтры горада Полацка.
Магчыма, гэты жылы дом - адзіны помнік архітэктуры радавой забудовы, які дайшоў да нашага часу, амаль цалкам захаваўшы сваё першапачатковае аблічча. Пабудаваны дом з цэглы ў стылі барока ў 1692 г. У наступным стагоддзі дом нязначна перабудоўваўся. Доўгі час у ім працавала дзіцячая бібліятэка, а з 1998 г. дзейнічае пастаянная выстава “Прагулка па Ніжне-Пакроўскай”, якая апавядае пра жыццё горада ў пачатку XX ст.
На ўскраіне Полацка знаходзіцца вёска Экімань. На мясцовых могілках захавалася некалькі ўнікальных каменных крыжоў. У вёсцы Калектыўная стаіць цагляны храм, пабудаваны ў стылі барока ў 1766 г. Магчыма, святыня ўзводзілася як каталіцкая. Абавязкова варта зазірнуць у гарадскі пасёлак Расоны. Вядома пасяленне з 1552 г. Тут захавалася царква Узнясення, пабудаваная з каменю і цэглы ў 1879 г., а таксама велічны дом-палац сядзібы Глазко “Станіславава”.
Пажарнае дэпо – рагавы будынак на скрыжаванні дзвюх вуліц – пабудаванае ў 1920-я гг. Над чацвёртым паверхам агляднай вежы з цэглы выкладзеная дата – “1927”. Магчыма, гэта дата перабудовы дэпо, калі былі надбудаваны яшчэ два ўзроўні вежы. Полацкія краязнаўцы схільныя лічыць, што корпус пажарнага дэпо значна старэйшы – прыкладна гадоў на пяцьдзясят.
Нарадзілася знакамітая беларуская асветніца ў сям'і полацкага князя Святаслава Усяславіча. Пакінуўшы свецкае жыццё, князёўна пастрыглася ў манашкі і адасобілася ў келлі Сафійскага сабора. Еўфрасіння Полацкая заснавала жаночы манастыр Святога Спаса. У 1155 г. дзякуючы ёй была закладзена царква Прасвятой Багародзіцы. У 1173 г. яна адправілася ў Святую Зямлю, дзе і памерла ў 1187 г. Да 1910 г. яе мошчы былі пахаваныя ў Кіева-Пячэрскай лаўры. Помнік устаноўлены ў 2000 г.
Наша беларуская літара – «Ў»! Ёй нават усталяваны помнік. Асобныя літары беларускага алфавіту радняць нас з той ці іншай мовай народаў Еўропы, але дзякуючы ўнікальнай літары «Ў» нашу мову можна лічыць асаблівай. Такога знака не знайсці больш ні ў адным алфавіце свету.
У Полацку можна ўбачыць мноства помнікаў гістарычным дзеячам беларускай зямлі, якія ўславілі нашу краіну далёка за яе межамі. Гэта помнікі крывічам – заснавальнікам горада, паэту, драматургу і педагогу Сімяону Полацкаму, ураджэнцу Полацка – знакамітаму кнігадрукару Францыску Скарыну, купцу усіх часоў, Полацкаму князю Усяславу Брачыслававічу, помнікі ля дзіцячага музея, на месцы старога гарадзішча і іншыя.
Радавая забудова самага старадаўняга горада Беларусі, першае згадванне пра які датуецца 862 г., разнастайная і па-свойму асаблівая. У асноўным захаваліся каменныя жылыя дамы сярэдзіны XVIII ст. Палюбавацца імі можна на вуліцах Леніна, Горкага, Замкавай, а таксама на плошчы Свабоды. Прыемна ўражвае разнастайнасць архітэктурных стыляў.
Фотагалерэя