Ашмяны >
Кропкі Ашмяны
На цэнтральнай плошчы горада сярод іншых будынкаў радавой забудовы выдзяляецца маналітны двухпавярховы будынак аптэкі з каменю і цэглы. Пабудавана аптэка ў сярэдзіне ХІХ ст. Рэдка можна ўбачыць такі вялікі будынак аптэкі. Магчыма, некаторыя памяшканні былі адведзены пад выраб лекавых сродкаў.
На старажытных гарадскіх могілках захаваліся пахаванні XVIII ст. Сёння могілкі лічацца праваслаўнымі. Магчыма, агароджа з часанага палявога каменю выкладзена ў сярэдзіне ХІХ ст. Хутчэй за ўсё, у гэты час узвялі і новую каменную браму, якая некалі зачынялася каванай ажурнай рашоткай.
Вёска Будзёнаўка знаходзіцца ў прыгарадзе Ашмян. Да прыходу савецкай улады яна насіла назву Божы Дар. У старажытным парку яшчэ можна ўбачыць драўляны сядзібны дом канца ХІХ ст. Дом пачалі рэстаўраваць, ці хутчэй, па-варварску перабудоўваць, але працы спыніліся на неакрэслены час. Непадалёк ад дома стаіць драўляны лямус. Ад сядзібы захавалася мноства разнастайных гаспадарчых пабудоў, пілоны ўязной брамы.
Некаторыя даследчыкі лічаць, што гэта будынак былой электрастанцыі. Узведзены ён прыкладна ў сярэдзіне ХІХ ст. Але ёсць меркаванне, што пры будоўлі гэтага будынка выкарыстоўвалі фундаменты ці нават сцены вадзянога млына. Сёння тут працуе маленькая прыдарожная кавярня.
У Ашмянах, як і ў многіх населеных пунктах Беларусі, існавала габрэйская абшчына, якая займала цэлыя вуліцы. Прадстаўнікі абшчыны трымалі невялікія крамы і вытворчасці. У Ашмянах захаваліся габрэйскія могілкі, закладзеныя, магчыма, яшчэ ў сярэдзіне XVII ст. Тэрыторыя могілак добраўпарадкоўваецца.
Першы драўляны касцёл, які стаяў на гэтым месцы, згадваецца з 1387 г. Ён быў пабудаваны пры вялікім князі ВКЛ Ягайла. Сучасны каменны касцёл Св. Міхаіла пабудаваны з цэглы ў стылі неабарока ў 1906 г. Пасля Другой сусветнай вайны касцёл закрылі і выкарыстоўвалі як вытворчы будынак. У 1989 г. храм аднавілі і вярнулі вернікам. Касцёл упрыгожаны вытанчанымі ажурнымі купаламі.
У 1827 г. на тэрыторыі былога кляштара ўзведзены велічны храм, які цяпер ляжыць у руінах. Пабудаваны храм з цэглы ў стылі позняга класіцызму і асвечаны ў гонар Дзевы Марыі. У 1845 г. кляштар закрылі, а касцёл, магчыма, пераасвяцілі ў праваслаўе. Храм упрыгожаны дарычным порцікам з чатырма злучанымі калонамі пад невысокім франтонам.
Ашмяны згадваюцца з сярэдзіны XIV ст. як паселішча ў складзе ВКЛ. У мінулым тут стаяў вялізны замак. У 1519 г. горад быў разбураны войскамі Масковіі і адбудаваны на левым беразе ракі Ашмянкі. У сярэдзіне XVI ст. Ашмяны атрымалі Магдэбургскае права, а ў 1565 г. зрабіліся цэнтрам павета. Тут праходзілі павятовыя сеймы і земскія суды. Захаваліся дамы радавой забудовы сярэдзіны ХІХ ст. і пазней. Большасць з іх размяшчаецца ў цэнтры горада.
У Ашмянах, непадалёк ад цэнтральнай плошчы, у выдатным стане захавалася сінагога, узведзеная з цэглы ў 1902 г. Жыхары горада сцвярджаюць, што часткова захавалася ўнутранае ўбранне храма, у асноўным роспісы сцен і зводаў.
На месцы, дзе цяпер стаіць Уваскрасенская царква, некалі ўзвышаўся драўляны храм. Царква ж пабудавана з цэглы ў псеўдарускім стылі ў 1876 г. Невядома, што адбывалася з храмам пасля Другой сусветнай вайны і да 1988 г. Царква адрэстаўравана і адкрыта для вернікаў. Упрыгожаннем царквы з'яўляецца алтар у стылі эклектыкі.
Фотагалерэя