Маршрут Ваверка >
Кропкі маршрута Ваверка
Амаль што з самага пачатку 17ст. тут, на прыгожым узвышшы каля ракі Дзітва, дзейнічала, змяняючы адін аднаго, некалькі каталіцкіх святынь, пакуль на гэтым намоленым месцы, на сродкі вернікаў, быў узведзены у 1900г. новы каменны храм. Пабудавана гэтая трохнэфавая базіліка з ахрыстай цэглы, у шыкоўным неараманскім стылі. За абсідай касцёла месцяцца старажытныя могілкі, на якіх пад шатамі магутных дрэў можна убачыць, пабудаваную з дрэва, у стылі народнага дойлідства капліцу. (1833г.)
Вядома паселішча з пачат. 16ст. як маёмасць шляхецкіх радоў Ільінічаў, Масевічаў, Бердаўскіх, Захватовічаў.. Пасля падаўлення паўстання 1863-64гг. маскоўскія улады канфіскуюць сядзібу. Сядзібны дом пабудаваны родам Дамбравецкіх у 1886г. Захаваліся сажалкі, парк, гаспадарчыя пабудовы і сам сядзібны дом, у два паверхі,узведзены у стылі неаготыкі. І сёння шматлікія пабудовы колішняй сядзібы Захватоўскіх паспяхова выкарыстоўваюцца а у сядзібным доме працуе невялікая вясковая бібліятэка.
. Першыя звесткі пра паселішча датуюцца 1414г. У 70я гады 16ст. гэта ужо мястэчка. Першы драўляны касцёл тут быў збудаваны у самым пачатку 15ст. Дзеючая каталіцкая святыня узведзена у 1932г. дакладней значна пашырана з улікам ужо існуючага каменнага храма і была асвячона у гонар Перамянення Гасподняга. Культавая пабудова У Вавёрцы мае ахітэктурныя рысы барока, канструкцівізму, гістарызму, класіцызму. Трохнефавая базіліка мае дзве неабарочныя вежы-званіцы і невялікі фігурны франтон.
Першы уніяцкі драўляны храм у гэтым паселішчы існаваў амаль з сярэдзіны 16ст. які пасля 1839г. перабудоўваецца пад праваслаўную святыню. Пасля паўстання 1863-64гг. На месцы старажытнага храма узводзіцца новая царква. Яна складзена з бутавага камення з ужываннем чырвонай цэглы якой былі аздоблены ваконныя і дзвярныя праёмы, вуглы і дэкаратыўныя фрызы. Асвячоны праваслаўны храм у гонар Пакравоў Прасвятой Багародзіцы. Каменныя агароджы магчыма засталася ат папярэдняй уніяцкай святыні.
На беразе невялікай і сёння крыху абмялеўшай ракі Лідзейкі, якая працякае праз сам, вядомы усім, гарад Ліду, мы і можам убачыць гэты вадзяны млын. Пабудаваны з бетонных блокаў на надзейным каменным падмурку. Верагодней усяго гэта адна з сядзіб шляхецкага роду Тукалаў, якім належала і суседняя сядзіба. Дзякуючы умураванай у сцяну шыльдзе, у нас ёсць магчымасць дасканала ведаць празвішча чалавека які пабудаваў гэты млын, а магчыма быў і яго уласнікам – гэта Міхаіл Арэхва.
Гэта некалі добра абжытая і заможная шляхецкая сядзіба, недзе з сярэдзіны 17ст. была ва уласнасці роду Крыдзеляў. Само паселішча у тыя часы насіла больш старажытную назву – Малюжын. Прыкладна да 30х гадоў 20ст. сядзібай валодала Анна Заржэцкая. Як і гаспадарчыя пабудовы так і невялікі пейзажны парк, сады, акрамя асобных дрэў, да нашых дзён не захаваліся. Пад верхалінамі старых ліп захаваўся толькі двухпавярховы будынак. Ці гэта частка сядзібнага дома ці адна з афіцын, пакуль не вядома.
Каменны храм, які сёння сустракае нас у Радзівонішках быў пабудаваны з палявога каменя, у рэтраспектыўна-рускім стылі, у 1869г. на месцы на шмат болей старажытнай уніяцкай драўлянай святыні. У канцы 60х гадоў 20ст. савецкія улады, цалкам вынішчылі унутранае убранства святыні. Толькі праз 30 гадоў царкву пачалі аднаўляць. А яшчэ прыкладна праз 10 гадоў храм адчыніў дзверы для вернікаў. Нашы дойліды, у свой час, імкнуліся унесці змены у вонкавы выгля гэтага тыпавога праекту. У іх, мне падаецца, гэта атрымалася.
Прыкладна з сярэдзіны 17ст. гэтыя землі належалі вядомым радам Завішаў, Радзівілаў, Кашыцам. За удзел у паўстанні 1863-64гг. К. Кашыц быў вымушаны прадаць сядзібу роду Маўрасаў, адзін з прадстаўнікоў і падаўляў гэтае паўстанне. У 1887г. у стылі рэнесанса будуецца каменны сядзібны дом. Захавалася некалькі гаспадарчых пабудоў, лядоўня і каменны галанскі ветравы млын-шатроўка, які да канца 50х гадоў 20ст. яшчэ працаваў. Сёння сядзібны дом адноўлены і у ім жывуць людзі.
Некалі гэтая мясцовасць пад горадам Лідай была вядома як Шамякаўшчызна. Сёння гэта ваколіцы вёскі Чашэйкі. Асмелюся выказаць меркаванне, што Перлінкай колішня сядзібы быў яго невялікае паркавае атачэнне і сажалка. Сам парк і пладовы сад гаспадары абсадзілі хвойнымі ды ліпавымі дрэвамі. Шырокая кляновая алея вяла ад сядзібы да вялікага шляху. Добра захаваўся каменны сядзібны дом. Сходні ганка зроблены з гранітных квадраў. Высікі скляпеністы цокаль пабудовы быў гаспадарчым памяшканнем.
Фотагалерэя