Маршрут Смілавічы >
Кропкі маршрута Смілавічы
На прасторным полі паміж вёскамі Бор і Антонава знаходзіцца геаграфічны цэнтр Беларусі. Над мармуровай плітой з тлумачальным надпісам і датай усталявання гэтага знака высіцца металічнае збудаванне з трох прутоў.
З пачатку ХІХ ст. сядзібай валодалі прадстаўнікі шляхецкага роду Асоўскіх. У 1868 г. сядзіба перайшла новым гаспадарам – Бонч-Асмалоўскім. Сядзібны дом у стылі эклектыкі з двух'яруснай вежай-рызалітам пабудаваны з дрэва. Драўляная Святатроіцкая царква ў стылі класіцызму ўзведзена ў 1826 г. У 1873 г. зроблены капітальны рамонт храма. Гэта адна з найпрыгажэйшых драўляных культавых пабудоў на тэрыторыі Беларусі.
Тут да нашых дзён захаваўся паганскі курган. Сёння на ім размясціліся могілкі. Магчыма, менавіта дзякуючы ім да сённяшняга дня захаваўся і курган. На вяршыні кургана, сярод пахаванняў можна ўбачыць невысокі каменны крыж, перабіты з паганскага ідала.
У ХІХ ст. пабудаваны цагляны касцёл у стылі позняга класіцызму як радавая пахавальня шляхецкага роду Ашторпаў. У 1864 г. пераасвечаны ў царкву. Да 1791 г. мясцовым маёнткам валодалі Агінскія, потым Ашторпы. З 1874 г. – Гарцінгі. Захаваліся незвычайная па канструкцыі брама, флігель і парк з сажалкамі. У канюшнях утрымлівалі больш за 300 коней высакародных парод, у тым ліку знакамітага жарабца Палікора.
Кляштар базіліян заснаваны ў канцы XVIII ст. Ахвяраванні на кляштар паступілі ад гаспадароў мясцовага маёнтка, шляхецкага роду Завішаў. У 1792 г. пабудавана Благавешчанская царква ў стылі барока. Да 1839 г. гэта быў базіліянскі храм. Кляштар з'яўляўся адным з вядомых цэнтраў духоўнага жыцця і адукацыі. Закрыты ў 1918 г. У 1994 г. кляштар зноў пачаў дзейнічаць. Рэстаўруюцца пабудовы, даглядаецца тэрыторыя кляштара.
На ўскрайку гарадскога пасёлка Мар'іна Горка, у атачэнні старых дрэваў, у выдатным стане захаваліся ўзведзеныя ў сярэдзіне ХІХ ст. пабудовы сельскагаспадарчага вучылішча. Тут можна ўбачыць вялікі свіран, жылы дом, вучэбныя карпусы і гаспадарчыя пабудовы. Будынкі і сёння эксплуатуюцца па прызначэнні.
Згодна мясцовай легендзе, тут некалі існавала вялікае паганскае капішча. Мясцовая сядзіба Радзівілаў вядомая з XV ст. Пасля паўстання 1863-1864 гг. сядзіба была канфіскаваная. Новым уладаром стаў міністр унутраных спраў Л. Макаў. Сядзібны дом з цэглы пабудаваны ў стылі класіцызму ў 1875 г. на высокім цокальным паверсе. У 1935-1941 гг. у ім знаходзіўся Дом творчасці пісьменнікаў Беларусі. Тут працавалі Я. Колас, Я. Купала, З. Бядуля, К. Чорны.
Магчыма, дзякуючы гэтай чыгуначнай станцыі ў далейшым паблізу з'явіўся населены пункт, які ў канцы 80-х гг. ХІХ ст. ужо налічваў каля двух дзясяткаў двароў. Сама ж станцыя, хутчэй за ўсё, пабудавана прыкладна ў 1882 г. Акрамя станцыі тут захавалася некалькі службовых пабудоў і даволі вялікая лядоўня.
Старажытная назва – Бакштаны. Вядомае паселішча з XVI ст. Валодалі ім Кезгайлы, Завішы, Агінскія. З 1791 г. – Манюшкі. З 1795 г. – мястэчка. У 1793 г. А. Манюшка пабудаваў тут палац. У 1900 г. Леў Ваньковіч дабудаваў палац у стылі готыкі. Захаваліся брама, частка агароджы з вартоўняй, жылы дом і флігель. На краі пасёлка размясціліся габрэйскія могілкі. У Смілавічах нарадзіўся вядомы мастак Хаім Суцін.
Сядзіба некалі належала такім родам, як Сапегі, Завішы, Агінскія. З 1791 г. уласнасць роду Манюшкаў. Тут 5 мая 1819 г. нарадзіўся сусветна вядомы таленавіты кампазітар, класік вакальнай лірыкі, дырыжор, заснавальнік нацыянальнай оперы Станіслаў Манюшка. Менавіта ўбельскія краявіды і народныя песні С. Манюшка пазней выкарыстаў у знакамітай оперы «Галька». Тое, як выглядала сядзіба і яе пабудовы, можна ўбачыць на малюнках Н. Орды. У 1966 г. на месцы разбуранай сядзібы быў усталяваны памятны абеліск у гонар кампазітара.
Фотагалерэя