Маршрут Зембін >
Кропкі маршрута Зембін
Згадваецца з канца XVIII ст. у складзе ВКЛ. Уласнасць роду Свірскіх. Пашкоджаны падчас Другой сусветнай вайны каменны касцёл быў канчаткова знесены ў 1960-я гг. пры савецкай уладзе. На старажытных каталіцкіх могілках, дзе сёння можна ўбачыць і праваслаўныя пахаванні, захавалася могілкавая брама ў стылі неакласіцызму, збудаваная з цэглы ў 1868 г. Да нядаўняга часу брама была ў запусценні, сёння яна капітальна адноўленая.
Па суседстве з вёскай можна ўбачыць два ўнікальныя прыродныя аб'екты. Адзін з іх – «Князь-камень», які ляжыць у глыбіні ляснога масіву прыкладна за паўтара кіламетры ад вёскі ва ўрочышчы Турныя Горы. Дарога, якая вядзе да каменя, таксама носіць назву Княжая. Яшчэ два валуны пад агульнай назвай «Быкі» таксама знаходзяцца ў лесе побач з вёскай. Народныя павер'і прыпісваюць камяням чароўную сілу.
З сярэдзіны XIX ст. на гэтых землях, якія ляжаць па абодва бакі невялікай рачулкі Мроі, квітнеў маёнтак «Дзядзілавічы», які належаў багатаму роду Тышкевічаў. Захаваўся велізарны будынак бровара, складзены з каменю і цэглы, спіртасховішча, дзве каменныя стайні, пейзажны парк. Частка пабудоў цяпер у руінах.
На старых каталіцкіх могілках у 40-я гг. XIX ст. узведзена невялікая капліца-пахавальня ўладальніка мясцовага маёнтка ў стылі класіцызму з элементамі стылю эклектыкі. Пасля 1864 г. капліца, як і многія каталіцкія святыні, была пераасвечаная. Ужо невядома, хто менавіта быў тут пахаваны.
Каму некалі належала гэта сядзіба, пакуль невядома. Але калі меркаваць па тых гаспадарчых пабудовах, што захаваліся да нашага часу, гаспадарка была заможнай. Сцены вялікага бровара складзены з апрацаваных камянёў, вокны і дзверы маюць цагляныя перакрыцці. Нашмат лепей захавалася гаспадарчая аднапавярховая пабудова, сцены якой таксама ўзведзены з апрацаванага камення, а куты і праёмы вокнаў тагачасныя дойліды па-майстэрску ўпрыгожылі чырвонай цэглай.
З 1526 г. валоданні Радзівілаў. Затым немаленькім на той час мястэчкам валодалі роды Кішкаў, Патоцкіх, Храптовічаў. Паселішча было практычна знішчана падчас вайны з Масковіяй 1654-1667 гг. і Паўночнай вайны. Захаваліся руіны міквы. Таксама ў руінах касцёл Ушэсця Дзевы Марыі (1808 г.), узведзены ў стылі барока з цэглы. Праваслаўны храм Св. Міхаіла (1904 г.) нядаўна быў цалкам адноўлены. Ля касцёла знаходзіцца пахаванне ўдзельнікаў паўстання 1863-1864 гг.
Паселішча вядома з сярэдзіны XVI ст. пад назвай Камень-Харэцкі. Пасля – уласнасць роду Тышкевічаў. На старажытных хрысціянскіх могілках, размешчаных, па легендзе, на месцы паганскага капішча, захаваліся руіны склепа-пахавальні аднаго з апошніх уладальнікаў былога маёнтка – шляхціцаў Жэбраўскіх. Пабудова тэрмінова мае патрэбу ў кансервацыі.
Паселішча вядома ў складзе ВКЛ з пачатку XVI ст. З'яўлялася ўласнасцю роду Радзівілаў. З канца XIX ст. уласнасць роду Слізняў. Сядзіба лічылася адным з найбагацейшых прыватных уладанняў у гэтай частцы Беларусі. Ад былога маёнтка Слізняў да нашых дзён захавалася толькі ўязная брама, частка каменнай агароджы маёнтка, руіны невялікай пабудовы бровара і фрагменты старажытнага парку.
З сярэдзіны XVIII ст. тут існаваў невялікі шляхецкі маёнтак, а, магчыма, нават фальварак. Захаваліся руіны, якія, па словах старажылаў, некалі былі капліцай-пахавальняй, якую гаспадыня маёнтка паставіла для сваёй дачкі, што памерла ў зусім юным узросце. Капліца была канчаткова разбурана пры савецкай уладзе ў 1950-я гг.
На старажытных хрысціянскіх могілках захаваўся старажытны каменны крыж. Век яго, хутчэй за ўсё, налічвае не менш за тры сотні гадоў, а, магчыма, і больш. Будзем спадзявацца, што з развіццём тэхналогій калі-небудзь можна будзе вызначыць узрост падобных збудаванняў больш дакладна.
Фотагалерэя