Маршрут Астравец >
Кропкі маршрута Астравец
Згадваецца з 1468 г. як паселішча ВКЛ. З 1642 г. – мястэчка. Належала Карыцкім, Гаштольдам, Корсакам. На высокім пагорку ўзвышаецца касцёл Св. Казьмы і Дзям’яна. Нейкі час ён належаў праваслаўным вернікам. Пабудаваны храм у 1785 г. у стылі барока і неакласіцызму. У 1910 г. з цэглы ў стылі неаготыкі пабудавалі яшчэ адзін касцёл – Адшукання Святога Крыжа. У добрым стане захаваўся вадзяны млын.
У 1764 г. на могілках пры былым кляштары басых кармелітаў пабудаваны драўляны касцёл Адведзін Дзевай Марыяй Елізаветы ў стылі барока з элементамі народнага дойлідства. У галоўным алтары святыні можна ўбачыць ікону Святы вобраз Дзевы Марыі Гудагайскай. У 1903 г. у куце агароджы ўзведзена драўляная каркасная шатровая званіца. Захаваліся тры драўляныя алтары, зробленыя адразу пасля пабудовы храма.
У 1927 г. на краі вёскі ўзведзеная драўляная каталіцкая святыня у стылізаваных рысах стылю мадэрн, асвечаная ў гонар Апекі Божай Маці. Пасля Другой сусветнай вайны касцёл быў зачынены і прыстасаваны пад гаспадарчае памяшканне. У 1989 г. ён быў вернуты вернікам. Каля апсіды храма знаходзіцца фамільнае захаванне роду Лашкевічаў.
Побач з вёскай, у атачэнні рэштак парка, які мог быць закладзены яшчэ ў пачатку ХІХ ст., можна ўбачыць руіны вялізнага сядзібнага дома. Побач знаходзіцца драўляны флігель, у якім і сёння жывуць людзі. Каля ўязной алеі, на краі парку захаваўся цагляны будынак сыраварні.
На ўездзе ў вёску гасцей сустракае скромная прыдарожная капліца ХІХ ст. На могілках захаваўся склеп-пахавальня. Драўляны касцёл Дзевы Марыі пабудаваны ў стылі народнага дойлідства ў 1790 г. Захаваліся руіны будынка старажытнай друкарні XVI ст. У ёй была надрукаваная першая ў Рэчы Паспалітай кніга па анатоміі каня. У ХІХ ст. друкарня была перабудаваная пад палац.
Ад былога шляхецкага маёнтка захаваліся руіны вялізнай капліцы-пахавальні і каменны свіран з мансардай, да якой з зямлі вядзе складзены з палявога каменю масіўны пандус. Тут таксама можна ўбачыць ці то помнік ці то надмагілле, якому патрэбная тэрміновая кансервацыя.
Ад былога маёнтка роду Янкоўскіх захавалася некалькі гаспадарчых пабудоў. На старажытных мясцовых могілках стаіць драўляная каталіцкая капліца Св. Анны ў стылі народнага дойлідства з элементамі класіцызму, пабудаваная ў 1810 г. Захавалася агароджа, складзеная з часанага палявога каменю, і брама, узведзеная з каменю і цэглы ў пачатку ХІХ ст.
Непадалёк ад вёскі, за рэшткамі старажытнага пейзажнага парку, на прасторным лузе можна ўбачыць маляўнічыя руіны каменнага палаца ад былой сядзібы, якая квітнела тут у пачатку XVIII ст. Тут бы фільмы здымаць пра загадкавых гномаў ды пісаць маляўнічыя работы. Гэтае месца абавязкова натхніць фатографаў і мастакоў.
На гэты, здавалася б, просты, пазбаўлены пышнага дэкору храм можна заглядвацца як у першы раз пры кожным прыездзе ў Цудзенішкі. Пабудаваны касцёл Св. Апостала Якуба ў стылі барока ў далёкім 1628 г. Яго вытанчаны сілуэт можна ўбачыць у самым цэнтры вёскі. У 1866 г. касцёл перабудаваны пад праваслаўную царкву, але ў 1920 г. ён быў вернуты каталікам.